In 2013 werd in RijswijkBuiten de eerste paal de grond in geslagen. Het luidde de geboorte in van een van de duurzaamste woonwijken van Nederland. Nog steeds is RijswijkBuiten koploper op duurzaamheidsgebied. Armand van de Laar, wethouder Stadsontwikkeling, en Frank de Bruijn, directeur van Programmabureau RijswijkBuiten, vertellen er vol trots over.

Toen bijna tien jaar geleden werd gestart met de bouw van RijswijkBuiten, werden gedurfde besluiten genomen. “We bouwden perfect geïsoleerde woningen met warmtepompen en zonnepanelen”, blikt De Bruijn terug. “Nu vinden we dat de normaalste zaak van de wereld, maar toen was dat nog heel bijzonder. We waren pioniers: zowel de ontwikkelaars die het konden neerzetten als de gemeente die zo’n vooruitstrevend besluit nam.” Natuurlijk moesten ook de toekomstige bewoners worden overtuigd van de voordelen van al die duurzame nieuwigheden. Daarom werd een informatiecentrum geopend, waar je inlichtingen kon inwinnen over het gebruik van een warmtepomp en inductiekookplaten. “Niet iedereen had die apparaten direct onder de knie”, weet Van de Laar zich. “We voorzagen potentiële kopers van informatie over alle technieken en namen nieuwe bewoners bij de hand in hun eerste duurzame stappen.”

Uit Azië en Australië

RijswijkBuiten is een voorbeeld voor projectontwikkelaars in binnen- en buitenland. Naburige gemeenten komen op bezoek om inspiratie op te doen, maar ook delegaties uit Australië en Azië nemen een kijkje. “We blijven hard werken om duurzaam te blijven”, zegt De Bruijn. “Denk bijvoorbeeld aan onze omgang met water. Binnen een paar jaar zou daarin een enorme schaarste kunnen ontstaan. Het loont dan om het toilet niet door te spoelen met drinkwater, maar met hemelwater.” Ook buitenshuis wordt anders met water omgesprongen. Zo wordt regenwater tegenwoordig niet meer zo snel mogelijk afgevoerd via de riolering, maar wordt het water gebruikt om de grond van vocht te voorzien. Een slimme inrichting van het openbaar gebied en het toepassen van de juiste materialen, zorgen ervoor dat het water richting het groen stroomt en kan infiltreren. Zulke ontwikkelingen waren aanvankelijk voor diverse partijen wennen, de gemeente niet uitgezonderd. Van de Laar: “Neem als voorbeeld het beheer en onderhoud van de open verharding waar het gras doorheen komt. We moeten goed blijven communiceren over de keuzes die we maken. Vaak is er sprake van een win-winsituatie: zulke groene tegels zijn beter voor het klimaat én de buurt ziet er groener uit.

Verwachtingsmanagement

Ook consumenten moeten soms worden bijgepraat. “In nieuwe delen van de wijk wordt geen hemelwaterafvoer aangelegd”, legt De Bruijn uit. “Dat betekent dat bij hevige regenval water op de straten kan blijven staan. Dat zijn we in Nederland niet gewend. Dat vraagt om goede communicatie richting de burger.” Op het gebied van mobiliteit hebben de ontwikkelingen de afgelopen tien jaar evenmin stilgestaan. “Deelmobiliteit heeft een enorme vlucht genomen”, ziet De Bruijn. “In RijswijkBuiten delen de bewoners auto’s, busjes, fietsen en zelfs bakfietsen met elkaar. Daardoor zijn minder parkeerplaatsen nodig. Dat vraagt natuurlijk wel om een betere aansluiting op het openbaar vervoer. De komende jaren blijven we daar hard aan werken.”

Duurzame stadsontwikkeling

Daarnaast wordt nu gebruikgemaakt van andere materialen dan tien jaar geleden. Houtbouw wordt steeds interessanter en herbruikbare materialen staan in de aandacht. Tegelijkertijd gaat duurzaamheid verder dan zulke milieutechnische ingrepen, benadrukt Van de Laar. “Bij de vormgeving van RijswijkBuiten is ook goed nagedacht over de bevordering van sociale cohesie: hoe creëer je een buurtgevoel, waardoor inwoners gelukkig zijn en lang in deze wijk willen blijven wonen?” De details maken een groot verschil. Zo zijn de voordeuren in RijswijkBuiten tegenover elkaar geplaatst, zonder auto’s ertussen, waardoor je makkelijker bij elkaar naar binnen loopt. Van de Laar: “Ook hebben we inwoners zelf zeggenschap gegeven over de inrichting van hun leefomgeving, bijvoorbeeld in de vormgeving van speelplaatsen en gezamenlijke moestuinen. Niet alleen ouders, maar ook kinderen kregen daar een stem in. Dat is net zo goed duurzame stadsontwikkeling: ervoor zorgen dat inwoners zich thuis en veilig voelen. Dat is misschien nog wel een grotere uitdaging dan het onder de knie krijgen van de fijne kneepjes van een warmtepomp.

Frank de Bruijn, directeur van Programmabureau RijswijkBuiten en Armand van de Laar, wethouder Stadsontwikkeling (foto’s: Sam Rentmeester)

Wijk in aanbouw

RijswijkBuiten bestaat uit drie deelgebieden: Sion, Parkrijk en Pasgeld. Alle woningen in Sion zijn inmiddels opgeleverd. Parkrijk is nog deels in aanbouw. In Pasgeld vinden werkzaamheden plaats ter voorbereiding op de bouw van maximaal 1.100 woningen. Na realisatie zijn in RijswijkBuiten in totaal ruim 3.600 duurzame woningen te vinden.